Οι σιαλογόνοι αδένες παράγουν το σάλιο για να υγραίνεται το στόμα, για να βοηθήσει στην προστασία των δοντιών από την τερηδόνα και να αφομοιώσει τα τρόφιμα. Ο σίελος καταλήγει στο στόμα μέσω των μικρών σωλήνων που ονομάζονται εκφορητικοί πόροι των σιαλογόνων αδένων.
Η πιο κοινή αιτία των προβλημάτων των σιελογόνων αδένων εμφανίζεται όταν οι πόροι τους αποφράσσονται και ο σίελος δεν μπορεί να παροχετευθεί.
Προβλήματα με τους εκφορητικούς πόρους
Σιαλολιθίαση είναι μια κατάσταση όπου σχηματίζονται μικροσκοπικές πέτρες- λίθοι εντός των σιαλογόνων αδένων. Οι λίθοι αυτοί αποτελούνται από ασβέστιο.
Μερικοί από αυτούς τους λίθους δεν προκαλούν συμπτώματα, αλλά μερικές αποφράζουν τους εκφορητικούς πόρους. Η ροή του σίελου μερικώς ή πλήρως σταματά και ο αδένας διογκώνεται και μπορεί να αναπτυχθεί μόλυνση.
Σιαλαδενίτιδα είναι μια επώδυνη λοίμωξη του σιαλογόνου αδένα. Ο σταφυλόκοκκος, ο στρεπτόκοκκος, ο αιμόφιλος της ινφλουέντζας ή αναερόβια βακτήρια είναι συνήθως η αιτία. Η κατάσταση αυτή είναι κοινή στους ηλικιωμένους που έχουν σιαλολιθίαση των σιαλογόνων αδένων, αλλά και στα βρέφη επίσης μπορεί να αναπτυχθεί σιαλαδενίτιδα κατά τις πρώτες εβδομάδες της ζωής τους.
Η σιαλαδενίτιδα μπορεί να εξελιχθεί σε μια σοβαρή λοίμωξη, αν δεν αντιμετωπιστεί σωστά.
Ιογενείς λοιμώξεις όπως παρωτίτιδα, γρίπη, ιών Coxsackie, echovirus και ο κυτταρομεγαλοϊός μπορούν να προκαλέσουν διόγκωση των σιαλογόνων αδένων.
Κύστεις μπορούν να αναπτυχθούν στους σιαλογόνους αδένες μετά από λοιμώξεις τραυματισμούς,, λίθους ή όγκους. Μερικές φορές τα μωρά γεννιούνται με κύστεις στην παρωτίδα λόγω ενός προβλήματος με την πρόωρη ανάπτυξη των αυτιών.
Όγκοι
Οι περισσότεροι όγκοι των σιαλογόνων αδένων είναι καλοήθης, αλλά μπορούν επίσης να είναι και κακοήθης. Η παρωτίδα είναι ο πιο συχνός σιαλογόνος αδένας, σε σχέση με τους υπόλοιπους που παρουσιάζονται όγκοι.
Πλειόμορφα αδενώματα (ή μικτός όγκος), αποτελούν τον πιο κοινό όγκο στην παρωτίδα. Μεγαλώνει αργά και είναι καλοήθης. Ένα πλειόμορφο αδένωμα ξεκινά ως ένα ανώδυνο εξόγκωμα στο πίσω μέρος της γνάθου, ακριβώς κάτω από το λοβό του αυτιού, στην περιοχή της ουράς της παρωτίδος όπως λέγεται. Αυτό είναι πιο συχνό σε γυναίκες.
Καλοήθη πλειόμορφα αδενώματα μπορούν επίσης να εμφανιστούν στον υπογνάθιο αδένα και τους μικρούς σιαλογόνους αδένες, αλλά λιγότερο συχνά από ότι στην περιοχή της παρωτίδας.
Όγκος του Warthin (ή θυλώδες κυσταδενολέμφωμα), είναι ο δεύτερος πιο συνήθης καλοήθης όγκος της παρωτίδας. Είναι πιο συχνός σε ηλικιωμένους άνδρες και μπορεί να αναπτυχθεί και στις δύο παρωτίδες του προσώπου.
Νεοπλασίες κακοήθων όγκων είναι σπάνιοι στους σιαλογόνους αδένες και εμφανίζονται συνήθως μεταξύ των ηλικιών 50 – 60. Ορισμένοι τύποι αυξάνονται γρήγορα και μερικοί είναι αργοί στην ανάπτυξή τους.
Άλλες παθολογικές καταστάσεις των σιαλογόνων αδένων
Το σύνδρομο Sjögren είναι μια χρόνια συστηματική πάθηση και κατατάσεται στα αυτοάνοσα νοσήματα. Παρουσιάζει συμπτώματα μη έκκρισης ανάλογα με το επίπεδο που βρίσκεται η νόσος, από τους σιαλογόνους αδένες, τους δακρυϊκούς και τους ιδρωτοποιούς αδένες. Οι μεσήλικες γυναίκες πλήττονται περισσότερο. Το σύνδρομο Sjögren παρουσιάζεται συχνά σε άτομα που έχουν ρευματοειδή αρθρίτιδα, ερυθηματώδη λύκο, σκληροδερμία και πολυμυοσίτιδα.
Σιαλαδένωση είναι μια ανώδυνη διόγκωση των σιαλογόνων αδένων χωρίς γνωστή αιτία. Η παρωτίδα είναι συνήθως ο προσβαλόμενος αδένας.
Αιτίες και παράγοντες κινδύνου
Η ακριβής αιτία σχηματισμού λίθων δεν είναι γνωστή, αλλά ορισμένοι παράγοντες μπορούν να συμβάλουν σε αυτή την κατάσταση όπως:
Αφυδάτωση, η οποία αυξάνει το σίελο.
Μειωμένη πρόσληψη τροφής, που μειώνει την ανάγκη για σίελο.
Αντισταμινικά, φάρμακα για την αρτηριακή πίεση, ψυχιατρικά φάρμακα και άλλα φάρμακα μπορεί να μειώσουν την παραγωγή σιέλου.
Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο να αναπτύξουν σιαλαδενίτιδα είναι:
Η αφυδάτωση, ο υποσιτισμός, οι διατροφικές διαταραχές.
Πρόσφατη χειρουργική επέμβαση, χρόνιες ασθένειες, καρκίνος, προωρότητα.
Τα αντισταμινικά, διουρητικά, ψυχιατρικά φάρμακα, φάρμακα για την αρτηριακή πίεση, βαρβιτουρικά.
Ιστορικό συνδρόμου Sjogren.
Επαγγέλματα που χρειάζεται να φυσούν αέρα (παίζοντας τρομπέτα, κατασκευή φυσητού γυαλιού).
Οι παράγοντες κινδύνου για πλειόμορφα αδενώματα περιλαμβάνουν:
Έκθεση σε ακτινοβολία, κάπνισμα.
Οι παράγοντες κινδύνου για καρκίνο των σιαλογόνων αδένων είναι:
Σύνδρομο Sjögren, έκθεση σε ακτινοβολία, κάπνισμα
Σιαλαδένωση είναι πιο πιθανή να αναπτυχθεί σε άτομα που είναι παχύσαρκα, έγκυες ή θηλάζουσες, άτομα που είναι υποσιτισμένα ή έχουν διατροφικές διαταραχές, αλκοολικούς με κίρρωση του ήπατος και σε άτομα που έχουν νεφρική ανεπάρκεια ή προβλήματα του θυρεοειδούς αδένα.
